Zachwycającej przyrody zalewu da się poznać, obserwując ja tylko z brzegów, lecz w całej okazałości można zobaczyć ją tylko wpływając w liczne odnogi, które powstały pomiędzy wyspami utworzonymi przed wodną roślinność.
Jest co obserwować nie tylko w wodzie, na jej powierzchni, ale także w szuwarach i nad głowami. Nad zalewem pojawiają się np. błotniaki stawowe. To kuzyn myszołowa. Wyjątkowy i rzadki ptak. W miejscach jego gniazdowania tworzy się specjalne strefy ochronne.
Podczas spacerów spotkać można stada kurek wodnych, łabędzie, kaczki krzyżówki, kaczki łyski. Można tu nawet natrafić na kormorany.
Ptaki pływają wśród obficie zarastającej lustro wody kotewki, ściśle chronionej rośliny, która właśnie w Rzeszowie tworzy największe w Polsce siedlisko. Kotewka orzech wodny - tak brzmi pełna nazwa tej rośliny. Jest jadalna. Po 20 minutach we wrzątku smakuje jak orzech.
Na rzeszowskim zalewie obecnie żyje około 100 gatunków ptaków. Szczególnie pięknie jest tu o świcie, kiedy wszystko budzi się do życia. Aż trudno uwierzyć, że to miejsce znajduje się w 200-tysięcznym mieście.
Na terenie zalewu jest wiele miejsc zarośniętych trzcinami, tatarakiem, pałką wodną i kotewką. Tam spotkać można np. czaplę siwą, perkozka i czaplę białą oraz czajki. Widywane są także zimorodki. To wyjątkowy ptak, który potrafi zawisnąć nad wodą jak koliber nad kwiatem. Wypatruje ryb pod powierzchnią i nurkuje po zdobycz.
Na wyspach zieleni na zalewie, które tworzą labirynt korytarzy wodnych, oprócz tataraku, pałki i trzcin można wypatrzyć jeszcze inne rośliny wodne. To mięta wodna, jeżogłówka, rdestnice i różne gatunki wierzby. Tu gnieżdżą się trzciniaki.
Nieregularne brzegi także porośnięte trzcinami i wysokimi drzewami, u wylotu zalewu w kierunku Boguchwały co fragment terenu zaznaczony siedliskami bobrów i wydr. Nad zakolami górują wielkie skarpy lessowe usiane niewielkimi otworami. To siedliska jaskółek brzegówek.
Rzeszowski zalew to nie tylko ptaki i przebogata roślinność. Są tu także węże i zaskrońce. Bogate jest także życie pod powierzchnią wody zalewu. Są tu rzadkie gatunki: pluskwiaki wodne topielica i pluskolec, stułbie, wypławki, ośliczki, czyli skorupiaki, które jako nieliczne opiekują się własnym potomstwem. W zalewie żyje nawet jedyny pająk wodny - topik oraz bardzo rzadkie pijawki lekarskie i inne gatunki pijawek, małżoraczki, płoszczyce.
Jest tu też mnóstwo ryb. A dominują płoć, kleń, kiełb i ukleja. Z rzadkich gatunków można tu spotkać minoga, kiełba białopłetwego, bolenia, brzankę, głowacza, troć wędrowną i certę.
Międzynarodowy Dzień Ptaków
1 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Ptaków, ustanowiony na pamiątkę pierwszej na świecie międzynarodowej konwencji o ochronie tej grupy zwierząt. Celem jest zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwa zagrażające ptakom na całym świecie i zachęcenie do pomocy w ochronie tych zwierząt i ich siedlisk. Święto zostało ustanowione w 1906 r. podczas ratyfikacji Konwencji o ochronie ptaków pożytecznych dla rolnictwa z 19 marca 1902 r., do której Polska jako strona przystąpiła w 1932 r. Koordynatorem światowych obchodów jest BirdLife International – ogólnoświatowa federacja organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną ptaków, której partnerem w Polsce jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.W ten wyjątkowy dzień warto przypomnieć sobie, w jaki sposób możemy na co dzień pomagać ptakom. Można powiesić skrzynkę lęgową, zadbać o obecność owocowych drzew lub krzewów zapewniających ptakom pokarm, wystawiać pojnik albo zadbać o śródpolną miedzę czy oczko wodne. W miastach można pomagać ptakom gniazdującym w budynkach, m. in. kawkom, wróblom i jerzykom, którym zagrażają prace ociepleniowe, w przypadku prowadzenia których inwestor musi posiadać wymagane prawem zezwolenie.
Międzynarodowy Dzień Ptaków to doskonała okazja by przypomnieć, jak dużą rolę ptaki odgrywają w życiu człowieka. Świat byłby smutny bez radosnego śpiewu, pięknego ubarwienia czy też ciekawych ptasich zachowań.