Jezioro Hańcza jest najgłębszym jeziorem w Polsce i jednym z większych na Suwalszczyźnie. Znajduje się na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego i jest w całości objęte ochroną jako rezerwat przyrody.
Hańcza – polski Bajkał w miniaturze
Hańcza jest najgłębszym jeziorem nie tylko w Polsce, ale i w całej środkowej części Niżu Europejskiego. W punkcie kulminacyjnym osiąga aż 108,5 metra głębokości, co nadaje mu iście wysokogórski charakter. Średnia głębokość Hańczy nie jest jednak tak imponująca, gdyż wynosi "jedyne" 38 metrów.
Jezioro znajduje się w sercu Suwalskiego Parku Krajobrazowego i w całości objęte jest ochroną rezerwatową. Powstało w głębokiej, polodowcowej rynnie, a jego krystalicznie czyste i zimne wody nieustannie zasila rzeka Czarna Hańcza, która przez nie przepływa, rozpoczynając tu swój słynny szlak kajakowy.
Hańcza jest akwenem oligotroficznym, co oznacza, że jej wody są bardzo czyste, przejrzyste i doskonale natlenione, ale ubogie w substancje odżywcze. Dzięki tym unikalnym warunkom, żyją tu reliktowe gatunki fauny, typowe dla jezior skandynawskich i alpejskich:
- głowacz pręgopłetwy,
- sieja,
- sielawa,
- stynka,
- kilka gatunków skorupiaków skandynawsko-bałtyckich.
- Introdukowano w nim także troć jeziorową.
Mekka dla nurków i królestwo kamiennych plaż
Brzegi Hańczy są wysokie i strome, a plaże zamiast piasku wyścielone są tysiącami polodowcowych głazów, tworząc unikalne w skali Polski kamienne wybrzeże (litoral kamienisty). To właśnie te podwodne, strome ściany, opadające w głąb jeziora niczym tatrzańskie turnie, oraz doskonała przejrzystość wody sprawiają, że Hańcza jest absolutną mekką dla polskich nurków. Jest to popularne miejsce treningowe dla nurków technicznych, którzy schodzą tu na duże głębokości, by podziwiać podwodny, surowy krajobraz.
Jezioro porośnięte jest borem świerkowym od wschodu oraz polami i pastwiskami od zachodu. Posiada kilka malowniczych zatoczek. Nazwa jeziora swoje korzenie ma prawdopodobnie w martwym języku Jaćwingów.
Ze względu na swoje unikalne walory, Hańcza została wpisana na listę Projekt Aqua UNESCO.
Porady dla odwiedzających
- Najlepsze punkty widokowe: Koniecznie odwiedź wieżę widokową w Błaskowiźnie lub punkty widokowe w Mierkiniach i Wodziłkach. Roztaczają się stamtąd najpiękniejsze panoramy na jezioro.
- Aktywności: Oprócz nurkowania, Hańcza to świetne miejsce na kajaki (start szlaku Czarnej Hańczy) i spokojny wypoczynek nad wodą.
- Uwaga na zimną wodę! Nawet w środku lata woda w Hańczy jest bardzo zimna z powodu jej głębokości. Należy o tym pamiętać podczas kąpieli.
- Fotografia: Aby uchwycić niezwykłą przejrzystość wody, użyj filtra polaryzacyjnego, który zredukuje odblaski na powierzchni i pogłębi błękit. Najlepsze światło jest wczesnym rankiem.
Inne miejsca warte odwiedzenia: MAPA
GPS: 54.282964, 22.816855.
Aktualizacja: 25.08.2025 r.