Wisłoujście 1734. Oblężenie Gdańska 1734: Walka o Wolność i Honor [ZDJĘCIA, FILM]

Jest rok 1734. Miasto Gdańsk przyjęło w swoich murach króla Stanisława Leszczyńskiego. Miasto obległy siły rosyjskie i saskie. W twierdzy Wisłoujście walczyła załoga gdańska wsparta przez szwedzkich ochotników i francuskich sojuszników obozujących na Westerplatte.

Jest rok 1734. Miasto Gdańsk przyjęło w swych murach króla Stanisława Leszczyńskiego. Miasto obległy siły rosyjskie i saskie

We wrześniu 1939 r. Francuzi nie mieli ochoty "umierać za Gdańsk". 280 lat temu - również nie za bardzo, ale byli tacy, którzy polegli w walce, a to na Westerplatte. Mieli dać odsiecz przebywającemu w mieście królowi Stanisławowi Leszczyńskiemu. Najgorliwiej walczył Louis Robert Hippolyte de Bréhan hrabia de Plélo.

Można bez wielkiej przesady stwierdzić, że hrabia otrzymał do wykonania misję samobójczą. Król Stanisław Leszczyński był teściem Ludwika XV, króla Francji. Próba odzyskania polskiego tronu w 1733 r. powiodła się dzięki pieniądzom z Paryża, ale na krótko. Doszło do wojny między zwolennikami Leszczyńskiego i konkurencyjnego króla Augusta III Sasa. Tego drugiego wsparła militarnie i politycznie Rosja. Leszczyński musiał uciekać z Rzeczpospolitej.

2 października 1733 r. dotarł do silnie ufortyfikowanego Gdańska, gdzie uzyskał ochronę oraz wsparcie ówczesnych władz

2 października 1733 r. dotarł do silnie ufortyfikowanego Gdańska, gdzie uzyskał ochronę oraz wsparcie ówczesnych władz. Było to wbrew praktyce stosowanej przez gdańszczan od czasów króla Stefana Batorego, która nakazywała czekanie na rozwój wydarzeń i opowiedzenie się po stronie tego kandydata do polskiego tronu, który pierwszy dokona aktu koronacji.

W roku 1697 gdańszczanie nie poparli księcia Contiego jako kandydata do tronu Rzeczpospolitej, zgłoszonego przez Francję

Było to ryzyko, ale dyktowane dość świeżymi doświadczeniami miasta na ówczesnej arenie polityki międzynarodowej. W roku 1697 gdańszczanie nie poparli księcia Contiego jako kandydata do tronu Rzeczpospolitej, zgłoszonego przez Francję. Skończyło się to dla miasta restrykcjami wprowadzonymi przez króla Ludwika XIV.

 

Leszczyński czeka - Gdańsk razem z nim

 

Opowiedzenie się po stronie Stanisława Leszczyńskiego miało poważne konsekwencje. Armia rosyjska ruszyła na Gdańsk. Władze miasta jesienią 1733 r. przeprowadziły w pilnym trybie przygotowania do obrony - wzmocniono i rozbudowano fortyfikacje. Rosjanie podeszli pod Gdańsk na początku lutego 1734 r., i wkrótce zażądali kapitulacji miasta i wydania Stanisława Leszczyńskiego. Miasto odrzuciło to ultimatum - rozpoczęło się oblężenie.

Opowiedzenie się po stronie Stanisława Leszczyńskiego miało poważne konsekwencje. Armia rosyjska ruszyła na Gdańsk

Gdańsk, podobnie jak Leszczyński, liczył na odsiecz wojsk Ludwika XV. Nadzieje te wzmacniało polityczne przedstawicielstwo Francji, która miała w Gdańsku swojego ambasadora - hrabiego Antoina-Felixa de Montiego. Czas jednak mijał, a sytuacja stawała się coraz trudniejsza. Miasto miało do dyspozycji 6,5 tys. żołnierzy, wspieranych przez 8 tys. uzbrojonych mieszczan. Wojska rosyjskie liczyły co najmniej 40 tys. ludzi. Pod koniec kwietnia dostarczono im 64 armaty - rozpoczął się regularny ostrzał Gdańska z pobliskich wzgórz.

24 maja 1734 r. Francja przysłała drogą morską 2,5 tys. żołnierzy, którzy wylądowali na Westerplatte. Ta liczba i tak nie była w stanie pomóc miastu. Do tego Francuzi musieli najpierw przebić się przez pierścień sił rosyjskich, które otaczały Gdańsk.

Nieostrożny i nadgorliwy hrabia de Plélo

 

Dowódca francuskiego korpusu był w randze pułkownika. Nazywał się Louis Robert Hippolyte de Bréhan hrabia de Plélo. Był francuskim wojskowym i dyplomatą - ambasadorem w Kopenhadze w latach 1729–1734.

Dowódca francuskiego korpusu był w randze pułkownika. Nazywał się Louis Robert Hippolyte de Bréhan hrabia de Plélo

27 maja oddziały francuskie od strony Westerplatte podjęły próbę przedarcia się do Gdańska przez rosyjskie umocnienia.

27 maja oddziały francuskie od strony Westerplatte podjęły próbę przedarcia się do Gdańska przez rosyjskie umocnienia

Według pamiętników markiza d’Argenson, który już w 1720 r. był generałem-porucznikiem armii królewskiej: "Hrabia de Plélo dowodził trzema batalionami (ok. tysiąc pięćset żołnierzy), usiłując bronić miasta, ale ze względu na ogromną przewagę Moskali, blisko trzydzieści tysięcy nieprzyjaciół, nie było szans na powodzenie. Pomimo tego, hrabia de Plélo walczył dzielnie do końca. Mimo ran, ociekający krwią, trzykrotnie prowadził atak, próbując podnieść na duchu naszych żołnierzy, którzy widzieli bezsens dalszej walki. Zginął po odniesieniu piętnastu ran.

Mimo ran, ociekając krwią, trzykrotnie prowadził atak, próbując podnieść na duchu naszych żołnierzy, którzy widzieli bezsens dalszej walk

Nie wiadomo, na ile markiz d’Argenson upiększył wizerunek poległego oficera. Być może przemilczał jedynie okoliczności śmierci. Według źródeł z epoki, gdy atak się załamał, Francuzi zaczęli się wycofywać w popłochu. Hrabia de Plélo próbował opanować sytuację. Usiłował zatrzymać uciekających żołnierzy i został zastrzelony przez. jednego ze swoich podkomendnych - grenadiera, który nie chciał podporządkować się woli dowódcy. Strona francuska oficjalnie stwierdziła, że hrabia zginął wskutek swojej nieostrożności i nadgorliwości. Rosjanie wydali zwłoki. Pogrzeb odbył się w Bretanii, skąd pochodził brawurowy oficer. W chwili śmierci miał 35 lat.

 

Gdańsk na kolanach, Leszczyński - ucieka

 

Dziś można tylko spekulować, co powodowało hrabiego de Plélo. Na pewno rozumiał, że te 2,5 tys. żołnierzy niewiele wskóra przeciwko rosyjskiemu oblężeniu. Był to czas, gdy w systemie etycznym szlachty i oficerów karierę zaczęła robić świecka idea honoru. De Plélo prawdopodobnie nie wyobrażał sobie, że mógłby wrócić do Francji jako dowódca nieudanej misji. Miał wszak pomóc Stanisławowi Leszczyńskiemu - teściowi króla Ludwika XV, ojcu królowej Marii.

 

Francuski korpus po śmierci hrabiego de Plélo nie kwapił się do walk

 

Francuski korpus po śmierci hrabiego de Plélo nie kwapił się do walki. Skapitulował przed Rosjanami 23 czerwca 1734 r. Dzień później poddała się także Twierdza Wisłoujście. Sytuacja Gdańska stała się beznadziejna.

W nocy z 27 na 28 czerwca Stanisław Leszczyński w przebraniu chłopa wymknął się z miasta i przedostał do Prus. Stamtąd - dotarł do Francji

W nocy z 27 na 28 czerwca Stanisław Leszczyński w przebraniu chłopa wymknął się z miasta i przedostał do Prus. Stamtąd - dotarł do Francji

Stanisław Leszczyński jako teść króla Ludwika XV po ucieczce z Gdańska spadł na przysłowiowe cztery łapy. Został dożywotnim władcą bogatego Księstwa Lotaryngii i w niczym nie przypominał Sarmaty z patriotycznych wyobrażeń Polaków. Dożył prawie 90 lat.

Gdańsk przez tydzień negocjował warunki kapitulacji - ostatecznie doszło do niej 9 lipca 1734 r. Istniejąca od przeszło 300 lat republika miejska po raz pierwszy i ostatni w swojej historii doznała porażki i musiała poddać się wojskom nieprzyjaciela.

Gdańsk uznał elekcję Augusta III na tron Rzeczpospolitej, a także zapłacił Rosji ogromną kontrybucję w wysokości 1 mln talarów. Dodatkowo rajcy musieli wysłać do Petersburga swoich delegatów - po to, by przeprosili uroczyście carycę Annę.

Historia obrony Gdańska w 1734 roku:

Działania Szwedów: Obecność szwedzkich ochotników i sojuszników na Westerplatte była kluczowa dla obrony miasta. Szwedzi przybyli jako sojusznicy Francji i stanowili ważne wsparcie dla gdańskiej załogi. Ich udział w walkach, choć nie był wystarczający, aby zmienić losy oblężenia, podkreślał znaczenie miasta Gdańska na ówczesnej mapie europejskich konfliktów.

Działania wewnętrzne w Gdańsku: Mieszkańcy Gdańska odegrali istotną rolę w obronie swojego miasta. Oprócz 6,5 tysiąca żołnierzy, Gdańszczanie uzbrojeni w broń palną wzięli udział w obronie miasta, tworząc tzw. milicję miejską. To ich determinacja i odwaga były często kluczowymi czynnikami w obronie przed atakami rosyjskimi i saskimi.

Inne postaci i wydarzenia: W trakcie oblężenia miasta ważną rolę odegrał pułkownik Andreas Thiele, który był jednym z głównych dowódców gdańskiej obrony. Ponadto, warto wspomnieć o działaniach dyplomatycznych podejmowanych przez Francję i inne kraje, aby wsparć Gdańsk w tym trudnym czasie. Dyplomaci podejmowali próby negocjacji i zbierania wsparcia międzynarodowego.

Skutki dla Gdańska: Po kapitulacji miasta w 1734 roku, Gdańsk znalazł się pod rosyjskim panowaniem. Wprowadzono represje wobec mieszkańców i obniżono status miasta. Kontrybucje finansowe i utrata niepodległości na ponad sto lat miały znaczący wpływ na rozwój miasta. Dopiero w wyniku zrywów narodowych w XIX wieku Gdańsk odzyskał niepodległość.

Ślad w kulturze i pamięci narodowej: Obrona Gdańska w 1734 roku pozostawiła trwały ślad w kulturze i pamięci narodowej Polski. W mieście znajdują się pomniki i tablice upamiętniające tę epokową bitwę. Co roku obchodzone są rocznice wydarzeń związanych z obroną Gdańska, co podkreśla wagę tych historycznych wydarzeń dla narodu polskiego.

Inne miejsca warte odwiedzenia: MAPA

GPS: 54°23′45,1″N 18°40′44,9″E