Jesień w kalendarzu ale nie w pogodzie

W tym roku pogoda jest wyjątkowo wspaniała. Depresję można schować w szafie. Skąd taka aura? Według synoptyków odpowiada za nią ciepłe powietrze, które płynie do nas znad Afryki.

Jesień meteorologiczna rozpoczęła się ponad miesiąc temu. Co prawda od tego czasu zdarzały się już chłodniejsze dni, jednak w porównaniu do pogody, jaka była kilka lat temu, nie mamy na co narzekać.

5 lat temu, 17 października, w niektórych regionach Polski pojawiał się już pierwszy śnieg.

Dla porównania, warto wspomnieć, że w ostatnich kilku dniach w niektórych regionach Polski na termometrach można było ujrzeć nawet 25 st. C, a niebo było niemal bezchmurne.


Temperatury przekraczające 20 st. C. to nie jedyny pozytyw tegorocznej jesieni. Na niebie prawie w całym kraju pojawiają się nieliczne chmury, dzięki którym dociera do nas więcej promieni słońca. A przecież promieniowanie słoneczne ma korzystny wpływ na nasz organizm. Przyśpiesza produkcję witaminy D, która odpowiada za poprawę odporności, a także pozytywnie wpływa na nasz nastrój.

Ja mówią mądrzy synoptycy - to wszystko za sprawą rozkładu ośrodków barycznych. Na wschodzie utrzymuje się wyż z centrum nad Rosją, a na zachodzie dominują niże. Taki rozkład ośrodków ciśnienia sprawia, że do środkowej Europy ściągane są zwrotnikowe masy powietrza znad Afryki. Dzięki takiej cyrkulacji na termometrach w Warszawie notujemy większe wartości temperatury powietrza niż w Hiszpanii czy Portugalii.

Kiedy rozpocznie się jesień

W najbliższy wtorek o godz. 15.31 rozpocznie się astronomiczna jesień. Za jej początek przyjmuje się moment, w którym Słońce osiąga tzw. punkt Wagi, znany też jako punkt równonocy jesiennej. Jesienią będzie można na niebie podziwiać kilka jasnych planet, szczególnie Marsa.

We wtorek Słońce góruje w zenicie nad równikiem. Od tej pory nasza dzienna gwiazda będzie krócej oświetlać półkulę północną (dzień krótszy od nocy), a dłużej półkulę południową (dzień dłuższy od nocy, na tej półkuli rozpocznie się wiosna). Przy czym rzeczywiste zrównanie długości dnia i nocy nastąpi 25 września, czyli około 2,5 doby po tym, gdy Słońce osiągnie punkt Wagi.

Data rozpoczęcia jesieni 

W najbliższy wtorek o godz. 15.31 rozpocznie się astronomiczna jesień. Za jej początek przyjmuje się moment, w którym Słońce osiąga tzw. punkt Wagi, znany też jako punkt równonocy jesiennej. Jesienią będzie można na niebie podziwiać kilka jasnych planet, szczególnie Marsa.

Tegoroczna jesień to dobry czas do obserwacji jasnych planet: Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna. Szczególnie Mars będzie polepszał swoją widoczność wraz z kolejnymi dniami, bowiem w nocy z 13 na 14 października znajdzie się w opozycji do Słońca (czyli po przeciwnej stronie niż Słońce, patrząc z Ziemi). Około tego okresu prześcignie w jasności Jowisza. Opozycja to najlepszy okres widoczności planety, jest wtedy najbliżej Ziemi i ma największą jasność na niebie. Nie bez powodu w lipcu nastąpiły aż trzy starty sond kosmicznych w kierunku Marsa (amerykańskiej, arabskiej oraz chińskiej) - agencje kosmiczne chciały wykorzystać dogodną konfigurację Ziemi i Marsa, która powtarza się co około dwa lata.

Jesienią swoją opozycję będzie miał też Uran (31 października), natomiast Neptun miał ją 11 września, czyli nadal panują dobre warunki do jego obserwacji. W przypadku tych dwóch planet do ich zobaczenia konieczne jest jednak skorzystanie z teleskopu.

Wspomniane wcześniej jasne planety można zobaczyć na niebie gołym okiem, ale jeśli użycie teleskopu umożliwi dostrzeżenie ich tarcz i niektórych szczegółów. Przez amatorskie teleskopy można zobaczyć m.in. pierścienie Saturna, pasy na Jowiszu, kilka jego największych księżyców, a także czapy polarne na Marsie.

Jesień astronomiczna

Saturna i Jowisza w najbliższych miesiącach będzie widać wieczorami dość nisko nad południowym horyzontem. Mars wschodzi wieczorem i jest widoczny przez cała noc, wędrując wysoko na niebie. Wenus z kolei widoczna jest nad ranem.


Księżyc porusza się po niebie dość szybko w stosunku do planet i gwiazd. Już pomiędzy dwoma kolejnymi nocami wyraźnie widać, że zmienił pozycję na tle innych obiektów. Na swej drodze kilkakrotnie zbliży się do planet. Taka sytuacja nazywana jest koniunkcją i tworzy malowniczy widok (nie tylko w samym dniu koniunkcji, ale też dzień przed lub po). Dla takiego widoku warto spojrzeć w niebo na przykład 25 września (koniunkcja Księżyca z Jowiszem i Saturnem), 3 października (zbliżenie z Marsem), 14 października (Księżyc blisko Wenus), 22 i 23 października (ponownie z Jowiszem i Saturnem). Koniunkcje powtórzą się też w listopadzie i grudniu.

Pełnie Księżyca przypadną 1 października, 31 października, 30 listopada, z kolei nów nastąpi 16 października, 15 listopada, 14 grudnia.

14 grudnia, czyli jeszcze jesienią, nastąpi całkowite zaćmienie Słońca, które będzie widoczne w Chile i Argentynie oraz na Oceanach Spokojnym i Atlantyckim. W Polsce zjawisko nie będzie dostrzegalne.