Osada Słowiańska w Stobiernej

Osada Słowiańska w Stobiernej koło Dębicy była jedną z najważniejszych tego typu atrakcji turystycznych na Podkarpaciu. Niestety, pisze w czasie przeszłym. Z powodu pandemii i nieporozumień z wójtem gminy Dębica, Osada upadła. Choć zabudowa osady przetrwała i nie została zniszczona przez najazd obcych plemion, wątpię by wróciła do swej turystycznej świetności. Mnie udało się odwiedzić to miejsce jeszcze przed jej zamknięciem.

 

 

Osada Słowiańska - gród pod Kamieńcem to replika słowiańskiej osady obronnej z okresu IX-XI wieku. Grody takiej istniały powszechnie na terenach podgórskich w historycznej Małopolsce. Wewnątrz osady znajdują się repliki uzbrojenie, narzędzi, wyposażenia wnętrz oraz inne przedmioty wykonane według znalezisk archeologicznych, które odnoszą się do historii i kultury Słowian z tego okresu.

 

 

Osadę Słowiańską w Stobiernej odwiedzało rocznie ponad 10 tysięcy osób w tym spora liczba uczniów szkół z całego regionu. To przede wszystkim dla uczniów w grodzie organizowane były żywe lekcje historii. Gród pod Kamieńcem wybudowała gmina Dębica, a teren od 2012 r. dzierżawiło Stowarzyszenie Słowian Doliny Wisłoki Palana Gera. Ubiegły rok i pandemia sprawiły, że ruch niemal całkowicie zamarł. Szkoły, czyli główny odbiorca nie organizowały wycieczek.

 

Stowarzyszenie zwróciło się do wójta gminy Dębica, żeby obniżył czynsz o połowę, ale spotkało się z odmową. Zgodnie z deklaracjami wójta, temat pomocy dla dzierżawcy miał znaleźć swój finał jesienią. Skończyło się tylko na słowach. Z końcem 2020 roku gmina wymówiła umowę a Stowarzyszenie musiało rozstać się z tym miejscem.

 

 

 

 

Na początku 2021 roku wójt Gminy Dębica umorzył długi Stowarzyszenia a nadzór na Osadą Słowiańską w Stobiernej przekazał jednostce gminnej tj. Centrum Kultury i Bibliotek. Czy Centrum poradzi sobie z przywróceniem ruchu turystycznego w tym miejscu? Ja szczerze wątpię. 
 
Życie jednak nie lubi próżni. Stowarzyszenie rozpoczęło budowę nowej osady, która mieścić się będzie nad jeziorem w Strzegocicach (pow. dębicki, gmina Pilzno) a z czasem ma stać się największym w Polsce skansenem wczesnośredniowiecznym. 

 

Na siedmiu hektarach stanie wielki gród obronny z dwoma podgrodziami, wieżą, wysokim wałem oraz palisadą. Wewnątrz stanie ok. 30 chat. Będą też pastwiska i zagrody dla zwierząt ras dawnych, a na okolicznych polach uprawiane mają być przy ich pomocy dawne gatunki zbóż i warzyw. Powstanie też sad ze starymi odmianami drzew owocowych.

 

Plan rozbudowy grodu rozłożony jest na 10 lat i docelowo ma to być największa budowla słowiańska w Europie. Każdego roku przybywać mu będzie atrakcji. Pomysłodawcy przedsięwzięcia spodziewają się 50-100 tysięcy turystów rocznie. Miejsce jest położone przy drodze prowadzącej w kierunku Jasła a dalej w Bieszczady.

  

Słowiańskie zabytki okolic Dębicy

  

Brzeźnica grodzisko - w dawnym zakolu Wielopolki znajduje się płaskie wzniesienie na którym we wczesnym średniowieczu znajdował się gród.

Brzeźnica cmentarzysko - w lasku przylegającym do drogi Dębica-Mielec znajduje się pozostałość kurhanów sprzed ok 1000 lat, być może współczesnych osadzie, która istniała 2 km dalej na północ?

Żyraków - podczas budowy autostrady A4 archeolodzy odkryli pozostałości dużej osady otwartej istniejącej od VIII do XI wieku.

Palana Gera - legendarna góra Peruna z której do dziś bija źródełka o magicznej mocy ( późniejsze zastosowanie dla tych wód znalazło się w uzdrowisko Łazienki Latoszyńskie )

Stasiówka - odnaleziono tam pozostałości osady z VIII-IX wieku

Głodomink - obszerne, wieloczłonowe grodzisko, które istniało do XI wieku, a jego zagłada owiana jest legendą. Do dziś zachowały się liczne pozostałości wałów ziemnych.

Zamczysko - na pograniczy Braciejowej i Niedźwiady znajdują się w lesie pozostałości strażnicy z XII-XIII wieku.

Przeczyca - ukryte w lesie, świetnie zachowane, ogromne grodziski z okresu Państwa Wiślan IX-X wiek. 

 

Zobacz inne miejsca które warto odwiedzić - MAPA